Ik vind ze geweldig, de vlinders, juffers, libellen enz. Prachtige kleuren en een pure elegantie. Het is jammer dat ze zich niet zo gemakkelijk laten fotograferen, in de kassen (waar ze gewend zijn aan mensen) uitgezonderd.

Tijd dus voor wat tips om de fladderaars, zoemers e.d. goed te kunnen fotograferen. Zoals altijd zijn de in het bruin aangegeven woorden binnen de tekst linkjes naar een verdere uitleg.

Voorbereiding

Het hoeft geen verregaand onderzoek te zijn, maar het scheelt je in het veld veel tijd indien je weet op welke bloemen je grote kans hebt om vinders aan te treffen. Even op internet levert al heel veel informatie op, ook welke voorkeur voor bloemen bepaalde vlinders hebben. 

Overdag, als de zon schijnt, zie je meestal veel gefladder in de bloemrijke bermen en weilanden. s'Morgens vroeg en 's avonds zullen ze minder bewegen, ze zijn dan koud en daardoor traag wat het fotograferen dan weer gemakkelijker maakt. 

Je kunt natuurlijk ook een botanische-  vlinder- of dierentuin met een vlinderkas bezoeken waar de temperatuur constant wordt gehouden.

Welk licht?

Wanneer je met fel zonlicht fotografeert, krijg je een groot contrast tussen schaduw en licht. Bij macrofotografie krijg je dan snel last van alle aanwezige schaduwen, van bijvoorbeeld je eigen silhouet of een slagschaduw van de voelspriet van een sprinkhaan. Bovendien kan het schild van een kever al snel voor een hinderlijke felle reflectie zorgen.

Een dunne laag bewolking op een zonnige dag, is eigenlijk perfect om bij te fotograferen. Het wolkendek fungeert als een enorme softbox. Het houdt niet zozeer het licht tegen, maar verstrooit het wel, waardoor schaduwen veel zachter zijn. Bovendien is er dan nog voldoende licht om het diafragma iets verder te sluiten, de ISO-waarde laag te houden en bewegingen te bevriezen met een korte sluitertijd.

Snelle sluitertijd

Niet alleen de snelle bewegingen van de vlinders, maar ook de wind, veroorzaken al snel bewegings- onscherpte in je foto. Dit kun je voorkomen door een snelle sluitertijd te kiezen waarmee je de bewegingen 'bevriest'. Het kan een probleem zijn dat er dan niet lang genoeg licht op de sensor valt, waardoor je onderbelichte foto krijgt. Op het lcd-scherm van je camera is het moeilijk te zien, zeker als de zon er op schijnt) of je foto al of niet goed is belicht. Houdt daarom ook het het histogram in de gaten. Vergroot eventueel bij onderbelichting het diafragma ( laagst mogelijke f-getal)  en verhoog eventueel de ISO- waarde

( pas wel op ruis).

Scherpstelling

Stel zoveel mogelijk scherp op de ogen als deze zichtbaar zijn.

Neem veel foto's achter elkaar, zo heb je bij deze beweeglijke dieren de meeste kans op een scherpe opname! Zet daarvoor je camera in de continue modus ( kijk even in de gebruiksaanwijzing van je toestel), waardoor je camera blijft focussen op het onderwerp. Meer over de verschillende manieren van scherpstelling vind je in de tips over autofocus.

Soms lukt het maar moeilijk om op een onderwerp scherp te stellen met de autofocus, je hoort de lens 'jagen' of te wel zoeken naar het juiste punt om scherp te stellen. Haal de camera dan van de autofocus af en stel handmatig scherp, zodat je het juiste object scherp in beeld hebt.

Het is niet altijd haalbaar om alles van het dier scherp in beeld te krijgen bij een grote diafragma opening. Hoe dichter je op het onderwerp zit om dit beeldvullend vast te leggen des moeilijker wordt het. Wil je het hele dier scherp in beeld dan is het belangrijk om de lens parallel aan het lijfje te houden en het diafragma minimaal op f/ 8.0 te houden.

Compositie

Je bent geneigd om dat kleine zwevende en fladderende spul heel close in beeld te nemen, maar een overzichtsfoto van het leefgebied kan ook heel interessant of mooi zijn. Wees creatief en neem meerdere opnames.

Ook de combinatie van kleuren kan een belangrijke rol spelen in je foto, een rode vlinder op een witte bloem combineert beter dan een witte vlinder op diezelfde bloem.

En last but not least.: Let op waar het licht vandaan komt. De vlinder op de foto hierboven is met tegenlicht gemaakt ( zet de camera op spotmeting), waardoor de haartjes aan de rand van de vleugels goed zichtbaar zijn. Met strijklicht worden de structuren van de vleugels extra goed zichtbaar, zoals op de allereerste foto.

De omgeving

De achtergrond, de voorgrond én de ondergrond spelen allen een belangrijke rol bij het fotograferen van insecten. Maak een bewuste keus in hoeveel je van de omgeving van het insect laat zien. Controleer bij het bekijken van je foto’s niet alleen de scherpte, maar bekijk ook goed wat de achtergrond met je foto doet. Is er een felle bloem die de aandacht wegtrekt van het insect en kun je die misschien buiten beeld houden? Of voegen de net zichtbare strepen van het riet juist wat toe aan de foto? Misschien kun je het beeld wat zachter maken door een stukje op te schuiven en door de begroeiing heen te fotograferen of een blad achter het insect vast te houden met je andere hand.

Lenzen

Het belangrijkste is dat je een lens hebt met een behoorlijke brandpuntsafstand vanaf zo'n 90mm, waardoor je op een grotere afstand kunt gaan staan en de insecten minder snel van je zullen schrikken en dus wegvliegen. Vliegen ze nu wel op wacht dan eventjes, meestal komen ze weer terug op die plek.

Je kunt  voor een telelens of zoomlens kiezen. Voor de close-ups is een macrolens natuurlijk ideaal, maar helaas niet goedkoop. Er zijn aardig wat alternatieven voor een macrolens om mooie afbeeldingen mee te maken, die je hier kunt bekijken. Als je deze tak van fotografie erg leuk vindt kun je altijd nog overgaan tot het aanschaffen van een macrolens.

Statief

Ga je 's morgens vroeg of later op de avond op pad om vlinders te fotograferen denk er dan ook aan om een statief of monopod mee te nemen. Je kunt dan  langere sluitertijden hanteren wat wel eens nodig zou kunnen zijn daar het licht veel minder sterk is. De dieren zijn afgekoeld en lang niet zo bewegelijk als overdag, dus zijn langere sluitertijden geen probleem.

In een vlindertuin

Vaak worden er bijzondere soorten vlinders in kassen gehouden. Houdt er rekening mee dat het temperatuur verschil van buiten naar binnen meestal vrij groot iswaardoor je lens zal gaan beslaan.

Ga niet poetsen of wrijven maar heb even geduld en wacht even, je zou anders de apparatuur kunnen beschadigen. Zodra de camera is geacclimatiseerd trekt de condens weg en kun je rustig verder gaan met fotograferen.

Probeer nooit om een vlinder aan te raken. Het zijn tere en heel kwetsbare diertjes die je daarmee onherstelbaar zou beschadigen.

Voor het fotograferen van vlinders is een stukje technische kennis onmisbaar. Het is bijna niet mogelijk om vlinders of andere insecten te fotograferen vanuit de automatische stand.

Ook vergt het geduld. Heb je een prachtige vlinder voor je lens in een mooie combinatie met een bloem dan steekt ineens de wind op.... tja dan moet je weer wachten op het volgende (windstille)moment. 

Maar je bent heerlijk buiten, genietend van het mooie weer en die ene mooie foto komt dan met een beetje kennis echt ook wel.

Wil je meer weten over fotografietechnieken, je camera leren kennen en betere foto's maken? Reserveer dan een plaatsje in de workshop  . Of bestel het e-book "Nooit meer op de automatische stand", waarin ik je de kunst van het zelf belichten uitleg. Klik voor informatie en eventueel bestellen op de knop hieronder.

Dit artikel delen: