Zelf ben ik meer van natuur- en portretfotografie dan van architectuurfotografie, wat eigenlijk een beetje vreemd is want portret- landschap en architectuurfotografie lijken wel wat op elkaar. Je kijkt naar het licht, een goede compositie om het geheel goed tot zijn recht te laten komen en de omgeving. 

Op de een of andere manier fotografeerde ik veel architectuur in het buitenland, maar de Nederlandse panden en bruggen .... daar had ik het niet zo op.

Totdat ik door een goede gids door een stukje Rotterdam werd geleid en de schoonheid van een Nederlandse stad, welke ik in het verleden verfoeide, kon zien en ondervond. 

Tijd dus voor een blogje met wat tips. De foto's zijn voor een groot deel in Rotterdam genomen, voor de meesten goed bereikbaar :-).

Welk moment?

Het is al eerder in mijn blogs langsgekomen, het beste moment om te fotograferen ligt meestal rond  zonsopkomst en -ondergang. Het licht is op die momenten veel zachter dan overdag en bovendien staat de zon veel lager waardoor je de warme kleuren in de gebouwen kunt vangen wat de strakke gebouwen, zeker die in de huidige moderne architectuur, een warm contrast geeft in plaats van een kille aanblik.

Lijnen

Lijnen worden in de fotografie vaak gebruikt om de kijker door de foto te leiden. Bij landschapsfotografie wordt dat gedaan door de lijn van een rij bomen, een slootje, muurtje enfin noem maar op, ook met architectuurfotografie werkt dit goed én het brengt ook nog een ander voordeel met zich mee: Stel je fotografeert een deel van een gevel van een hoog gebouw. Je moet hiervoor de camera omhoog kantelen wat ervoor zorgt dat verticale lijnen iets naar binnen vallen. Het ziet er meestal niet heel mooi uit als dit een klein beetje aanwezig is in de foto. De lijnen horen recht te lopen, maar doen dat niet. Je kunt dit achteraf corrigeren met een fotobewerkingsprogramma of je kiest voor een creatievere aanpak en je zet de lijnen bewust heel schuin in beeld. Kantel je camera ongeveer 45 graden waardoor je duidelijk laat zien dat je de lijnen bewust schuin in beeld hebt gezet. Verder op in dit blog staat nog een tip voor het voorkomen van deze convergerende lijnen.

Compositie en perspectief

• Recht van voren fotograferen geeft weinig indruk van een gebouw, bovendien ziet het beeld er vlak uit en zal dan ook weinig impact hebben. Je suggereer diepte en een sterker perspectief door vanuit een hoek te fotograferen.
• Bij oude gebouwen in de stad kan het mooi zijn om een gedeelte van de omgeving mee te fotograferen. Vaak zijn ze ontwikkeld met gevoel voor context, iets wat over het algemeen als een nadeel van moderne architectuur wordt ervaren. Wissel dit af met het fotograferen van de mooie details zoals beeldhouwwerk of een simpele deurknop.

• Denk ook aan mogelijkheden om het onderwerp in te kaderen, bijvoorbeeld door een raam of deuropening te fotograferen, gebruik te maken van een groot hek of door reflecties op de grond.

• Perspectief laat de diepte zien in een plat vlak. Dat doe je met lijnen, patronen en vormen. Het best zie je dit effect door onder een hoge flat of toren te gaan staan en naar boven te kijken. Het gebouw lijkt te verdwijnen in de lucht.

• Door gebouwen vanuit diverse hoeken te fotograferen kun je spelen met het perspectief en letterlijk telkens een andere kijk op het onderwerp geven, zoals hieronder de serie foto's van de Erasmusbrug te Rotterdam. Van onderen gefotografeerd met een groothoek lijken imposante bouwwerken nog hoger en dreigender. Van bovenaf naar beneden gefotografeerd suggereer je ook hoogte, alles krijgt dan Madurodam-afmetingen. Door details vast te leggen, laat je zien dat het gebouw bestaat uit een complexe serie lijnen, patronen en vlakken. Doorkijkjes geven een gevoel van diepte en intimiteit.

• Door met perspectief te spelen kom je al snel uit bij compositie: het ordenen van de beeldelementen in je foto, zodat er boeiende beelden ontstaan. Tijdens je shoot ben je eigenlijk constant aan het zoeken naar de beste compositie. Loop rond het gebouw, zoek naar interessante beelden en zoek de beste hoek. Je zult zien dat 'recht van voren' vaak niet werkt. Gebouwen staan meestal niet geïsoleerd, maar maken deel uit van een architectonisch geheel. Een plein, een straat of een wijk. Fotografeer het gebouw daarom niet alleen vrijstaand, maar betrek ook de omgeving in je foto's. Hierdoor laat je zien wat de functie is van het gebouw, wie er werken, wonen of gebruik van maken en wat de bedoeling van de architect met het gebouw is. 

• Werk met je diafragma om specifieke delen van de foto er uit te laten springen. 

• Dit geldt in mindere mate voor moderne architectuur, hier zijn we aan gewend en weten hoe de omgeving er uit ziet waardoor dit minder belangrijk wordt. Soms kan het wel interessant zijn om ook hier meer van de omgeving te laten zien, de mensen die zich in de buurt van het gebouw bevinden kunnen iets van het doel en karakter van het gebouw aangeven. Toeristen die staren naar een imposant bouwwerk of zakenlieden die bezig zijn met hun werk. Maar ook juist het gebrek aan mensen kan iets zeggen, ‘hier wil je ’s avonds niet komen’ of ‘je kunt er een kanon afvuren.

• Buiten gebouwen en bruggen is er natuurlijk nog veel meer aan architectonische onderwerpen te vinden om te fotograferen: binnenpleinen, trappen, beelden, fonteinen, deuren, ramen, enfin noem maar op.

Fototechnieken

Eén van de belangrijkste dingen bij architectuurfotografie zijn een grote scherptediepte ( klein diafragma= hoog f-getal) en lage ISO waarden ( weinig ruis). Dit betekent dat je met een klein diafragma van ongeveer f/11 tot f/16 in combinatie met een lage ISO waarde gebonden bent aan een langere sluitertijd en dus een statief zeker noodzakelijk is. Helemaal wanneer je bij zonsopgang en -ondergang wilt fotograferen. Geen statief? Geen nood, zet je camera op een muurtje, paaltje of desnoods op een prullenbak.

Zorg er voor dat de horizon recht staat in je compositie. Je kunt in het menu van de meeste camera's een raster activeren, het is dan vrij simpel om de horizon recht te houden ook al sta je in de meest vreemde bochten. Sommige camera's hebben zelfs een virtuele horizon aan boord.

Wil je geen last hebben van reflecties dan kun je een polarisatiefilter gebruiken, pas wel op dat je bij groothoek een donker vignet in de hoeken kunt krijgen. Is dit toch het geval, fotografeer dan met voldoende ruimte om het onderwerp zodat je de hoeken later in de nabewerking kunt wegsnijden. Ook worden kleuren meer verzadigd door dit filter.

Goed kijken =  zien

Een goede architectuurfoto is niet altijd binnen enkele seconden gemaakt. Vaak gaat er een hele voorbereiding aan vooraf. Dit kan al starten voordat je met de camera op pad gaat door online te oriënteren. Wat voor een weer is het? Hoe ziet de locatie eruit waar ik heen ga? Wat is daar een interessant onderwerp en hoe is dat onderwerp al door andere fotografen gefotografeerd, ( je wil natuurlijk wel origineel zijn)? Eenmaal op locatie heb je misschien al een idee hoe je het onderwerp gaat fotograferen, maar het kan geen kwaad even een paar minuten goed te kijken zoals in het voorgaande ook is aangegeven.

Lenzen en overige appartuur

Wat neem je mee in je fototas?

• Je camera! Stel in het menu van je camera de fotokwaliteit in op de hoogste resolutie. Hoe groter je foto's, des te meer detail ze kunnen bevatten. Bovendien kun je uit grote foto's vaak nog ongewenste objecten wegsnijden of details croppen. Je kunt beter geen foto's wissen tijdens je shoot, omdat het lcd-schermpje op je camera te klein is om de foto's goed te beoordelen en als het zonlicht er invalt zie je het al helemaal niet dan kun je alleen nog afgaan op het histogram. 
• Absolute must bij architectuurfotografie is een groothoeklens. De gebouwen zijn hoog en/of je moet werken in krappe ruimtes en de enige manier om dan een gebouw er volledig op te krijgen is met een groothoeklens. Een groothoeklens is in de 35mm definitie een lens die 24mm en korter is. Omgerekend naar digitale camera’s met een crop-factor( rond de anderhalf) betekent dat je ongeveer bij 16mm spreekt over groothoek.
• Voor de details is een telelens ideaal. Juist in de architectuur kun je prima op zoek naar kleine details en deze met een telelens zo uitvergroten dat je toch de sfeer en karakter van het gebouw vastlegt. Met een telelens kun je het perspectief in elkaar drukken waardoor interessante patronen kunnen ontstaan. Zoek naar patronen en een lijnenspel. 
• Neem ten slotte altijd een driepootstatief mee. Het statief met camera zorgvuldig opstellen geeft rust en geeft je de gelegenheid de de omgeving beter waar te nemen. Uiteraard kun je vanaf statief met veel langere sluitertijden werken en dat geeft je meer creatieve mogelijkheden en scherpere foto's. 

Zet de foto om in zwart-wit

Foto's van architectuur zijn bij uitstek geschikt om in zwart-wit om te zetten. Kleuren kunnen erg afleiden maar door deze omzetting naar monochroom tinten leg je de nadruk op lijnen en patronen. Vooral bij grauw weer kun je hierdoor toch van een grijze en contrastarme foto een pakkende foto maken.

Neem afstand

Sta je dicht op een gebouw te fotograferen dan krijg je vertekening in je foto en lijken de gebouwen achterover te vallen of scheef te staan, convergerende lijnen genaamd. Werk je met een groothoeklens, dan wordt dit nog eens extra benadrukt.

Dit wordt veroorzaakt doordat je vanuit je lage standpunt de camera naar boven richt. 

Je kunt dit voorkomen door verder van het onderwerp af te gaan staan en eventueel in te zoomen of je kunt het wat hoger op zoeken. Het gaat er om dat je de camera zowel horizontaal als verticaal evenwijdig aan het gebouw houdt om die vertekening te voorkomen.

Lukt dat niet dan is het altijd nog mogelijk om in een applicatie als Lightroom of Photoshop de foto te bewerken. Daar moet je tijdens het fotograferen wel rekening mee houden aangezien een deel van je foto wordt bijgesneden.

Een duurdere manier is het gebruik maken van een tilt-shift lens. Deze speciale lens heeft een draaiwieltje waarmee de afzonderlijke lensdelen zo kunnen worden gemanoeuvreerd dat het perspectief wordt gecorrigeerd en het gebouw er uiteindelijk toch recht op komt. 

Symmetrie

Een symmetrisch beeld is misschien niet de meest originele compositie, maar het gaat om het eindresultaat. Iets waar je wel rekening mee moet houden is dat als je voor een symmetrische foto kiest, je er ook echt voor moet zorgen dat het 100% symmetrisch is en dat je er niet net naast zit. Fotograferen vanaf een statief is daarom bijna een must. Als het toch niet helemaal goed gegaan is kan je achteraf in Lightroom of Photoshop nog een correctie maken.

Reflecties

In plaats van het gebouw op een ‘normale’ manier te fotograferen kun je ook kijken of het gebouw ergens in weerspiegelt. Op die manier kan je dus het gebouw als een reflectie fotograferen. Dit is een iets creatievere manier van fotograferen, maar de resultaten zijn vaak verbazingwekkend goed. Het is niet altijd mogelijk om een goede reflectie te vinden, maar kijk goed rond, zelfs een klein plasje water kan al voor een mooie reflectie zorgen.

Ten slotte:

Ga net als ik gewoon aan de slag en laat je niet afschrikken van allerei regeltjes! Oefen én experimenteer zoveel als je kunt en wees kritisch op je resultaten. Probeer een volgende keer  je  resultaten van de vorige keer te overtreffen, je zal zien dat je foto's steeds beter worden. Veel succes!

Wil je meer weten over fotografietechnieken, je camera leren kennen en betere foto's maken? Reserveer dan een plaatsje in de workshop  . Of bestel het e-book "Nooit meer op de automatische stand". Voor info het bestellen klik  op het blokje hieronder. 

Ook leuk om te lezen:

Leuk artikel? Fijn als het wilt delen