Wat is SCHERPTEDIEPTE?
Wat is SCHERPTEDIEPTE
Tijdens de workshops die ik geef blijkt dat er heel vaak onduidelijkheden zijn over de scherptediepte, een term die je in de fotografie vaak tegenkomt:
- Wat is het?
- Hoe gebruik je het?
- En hoe bereik je dat effect?
Scherptediepte is het gebied in een foto dat scherp lijkt. In de bovenstaande foto is dat de druppel op de bloemblaadjes.
De scherptediepte die je in je foto wilt is dus een bewuste keuze. Het is bekend dat het oog als eerste naar het scherpe deel van een foto trekt en het is dus belangrijk waar je die scherpte in je foto legt.
Bij macro- en portretfoto's zie je over het algemeen een kleine scherptediepte, omdat je je onderwerp los wil maken van de achtergrond, waardoor je er de nadruk op legt en je hoofdonderwerp niet verdwijnt in een rommelige achtergrond.
Bij landschaps- en architectuurfotografie zal je over het algemeen het hele beeld scherp willen hebben.
Het punt waarop je scherpstelt is volledig scherp. Daarvoor en daarachter wordt het steeds onscherper tot een punt waarop de kijker het als onscherp beschouwt. Dit gebied loopt vanaf ongeveer 1/3 van de lengte van de scherptediepte voor het scherpstelpunt en eindigt 2/3 na het scherpstelpunt.
Om zoveel mogelijk scherp in beeld te krijgen moet je dus met een klein diafragma ( groot getal ) werken. Dit kan zorgen voor lange sluitertijden en dat is de reden waarom je bij dit type fotografie er verstandig aan doet vanaf een statief te werken.
Hoe ontstaat scherptediepte?
De scherptediepte is van een aantal factoren afhankelijk; de grootte van de sensor, het brandpuntafstand van het objectief, de afstand tot je onderwerp en het diafragma. De afmeting van je sensor is natuurlijk een vast gegeven, maar hier geldt hoe groter de sensor hoe kleiner de scherptediepte.
Brandpuntsafstand
De brandpuntsafstand van je objectief is een variabele die de scherptediepte bepaalt. De brandpuntafstand van een objectief wordt in millimeter aangegeven. De regel hier is: hoe hoger het aantal millimeters, hoe kleiner de scherptediepte. Een groothoekobjectief met een brandpuntsafstand van 18mm geeft je dus een grote scherptediepte (een groot gedeelte scherp). Een teleobjectief van 200mm geeft je een kleine scherptediepte (een klein gedeelte scherp).
Afstand
De afstand tot je onderwerp is ook een belangrijke factor in de scherptediepte die je in een foto krijgt. Hoe dichterbij je scherpstelpunt ligt, hoe kleiner de scherptediepte. Fotografeer je een berglandschap in de verte, dan zal die altijd scherp zijn, inclusief de lucht erachter. Fotografeer je een bloem vlak voor je en stel je scherp op slechts een centimeter of twintig afstand dan zul je moeten oppassen dat je wel het hele bloemetje scherp op de foto krijgt.
Architectuurfoto's hebben over het algemeen een grote scherptediepte
Evenals bij architectuurfoto's werk je bij landschapsfotografie met een klein diafragma ( groot getal) om zoveel mogelijk scherp in beeld te krijgen.
Macro- en portretfoto's
( zowel mens als dier) hebben doorgaans een kleine scherptediepte waardoor het onderwerp 'los' komt van de achtergrond.
Van de achtergrond is bijna niets meer terug te zien door het gebruik van een groot diafragma ( klein getal) en de afstand van de camera tot het onderwerp en de afstand van het onderwerp tot de achtergrond.
Alle aandacht is gericht op het meisje door de vage omgeving
Een bewuste keuze om zowel het onderwerp als de omgeving scherp te fotograferen, waardoor de verhoudingen van het grote bos en het kleine meisje goed te zien zijn.
Hoe groot de scherptediepte in een foto uiteindelijk wordt is afhankelijk van het gebruikte diafragma. Het diafragma is het belangrijkste instrument om de scherptediepte in een foto te bepalen.
Schematische voorstelling van de werking van het diafragma. Linksboven een grote diafragma opening ( klein getal) en rechtsonder het omgekeerde met daartussen de verschillende stops.
De scherptediepte beïnvloeden met het diafragma is ook erg eenvoudig; hoe groter de diafragmaopening, hoe kleiner de scherptediepte in je foto. Een beetje verwarrend hierbij zijn de diafragmagetallen; een hoger getal betekent een kleinere diafragmaopening en dus een grotere scherptediepte. Een lager getal betekent een grotere diafragmaopening en dus een kleinere scherptediepte.
Het diafragma gebruik je natuurlijk niet alleen voor het instellen van de scherptediepte. Met een kleiner diafragma (groter diafragmagetal) komt er minder licht binnen en krijg je een langere sluitertijd.
Scherptedieptecontrole
Spiegelreflexcamera's hebben een scherptedieptecontrole knop. Wanneer je door de zoeker kijkt zie je namelijk altijd de scherptediepte zoals deze is bij de grootste diafragma opening (kleinste getal). Pas wanneer je een foto maakt wordt het diafragma gesloten naar de ingestelde waarde.
Dit werkt zo omdat je beeld donkerder wordt bij een kleiner diafragma. Het beeld wordt donkerder maar geeft je een indruk van de daadwerkelijke scherptediepte in je nog te maken foto. Meestal vind je deze knop aan de voorkant van je camera vlak naast het objectief.
Wil je meer weten over fotografietechnieken, je camera leren kennen en betere foto's maken? Reserveer dan een plaatsje in de workshop , cursus of coaching . Of bestel het e-book "Nooit meer op de automatische stand". Voor info het bestellen klik op de knop hieronder.
Artikel delen?
Reactie schrijven