De klaproos als symbool

Ik ben gek op deze bloemen met hun geweldige kleur en fragiele verschijning en daarom dit keer een blogje alleen over de klaproos. Niet alleen omdat ze zo mooi zijn maar misschien wel juist omdat er een hele geschiedenis aan verbonden is en het een fotogenieke bloem is.

Elk jaar in mei en juni ga ik op jacht naar klaprozen (papaver).  De bekendste soort is de slaapbol, waar de opium uit word gewonnen en waar van het zaad wordt gebruikt voor op de broodjes ( maanzaad).

In sommige streken wordt deze soort ook wel de kollenbloem genoemd (kol=heks) en nog een leuk weetje: in het Albanees heten ze 'Lule Flanules' vertaald: bloem met vlagjes. 

Niet alleen voor ons is de klaproos een cadeautje maar ook bijen en hommels zijn erg blij met deze bloem.

Hoe schraler de grond des te fijner lijken de klaprozen het te vinden. Ze verschijnen op plaatsen waar weinig andere bloemen bloeien en waar de grond kort geleden werd omgewoeld op zonnige, droge en voedselarme zandgrond.  Zo kun je soms hele velden vinden in bermen langs de spoorrails, bouwterreinen, enz. het liefste daar waar je als fotograaf moeilijk bij kan. Na bestuiving laat de klaproos nog dezelfde dag haar bloemblaadjes vallen. Wil je klaprozen zien, ga dan in de ochtend op pad.

Het verklaart ook waarom je geen klaprozen meer tegenkomt op de korenvelden, samen met de korenbloemen. Deze grond is te rijk geworden door de bemesting en de plant voelt zich daar niet meer thuis.

De klaproos is ook een weervoorspeller! Regen op komst? Dan klapt de bloem dicht, vandaar de naam klaproos. In België wordt de klaproos ook wel onweersbloem of donderbloem genoemd. 

Vroeger probeerde men ook onweer te bezweren met behulp van de klaproos. Men plukte grote boeketten met donderbloemen om die in de kerk te laten zegenen. Kwam er daarna onweers opzetten, dan stak men de gezegende planten in brand. "Beginnen donderwolken op te doemen, stook dan vlug uw donderbloemen" was dan ook het spreekwoord.

Klaproos als symbool

In de eerste wereldoorlog verschenen er velden vol klaprozen in Frankrijk en België op de door granaten omgewoelde akkers. De soldaten dachten dat de klaprozen tevoorschijn kwamen op de akkers waar bloed van gesneuvelde soldaten had gevloeid. Ze dachten dit omdat de klaprozen bloeiden juist op die velden waar er in het jaar ervoor een zware veldslag had plaatsgevonden. Nu weten we dat dit komt doordat de grond omgewoeld is en de diepliggende  klaprooszaadjes weer naar boven werden gehaald.  

Militair arts de Canadees Mc Crae deed in 1914 dienst in een militair noodhospitaal in Vlaanderen . Hij schreef tijdens de oorlog een ontroerend gedicht over de klaproos. Hij stuurde het naar het Engels maandblad 'Punch'. De man is later overgeplaatst naar een veldhospitaal in Frankrijk waar hij is overleden aan de gevolgen van long- en hersenvliesontsteking.

De klaproos werd o.a. door dat gedicht het symbool van de gesneuvelden.

Het werd het bekendste gedicht over de eerste wereldoorlog:
In Flanders fields the poppies blow
Between the crosses, row on row,
That mark our place; and in the sky
The larks, still bravely singing, fly
Scarce heard amid the guns below.

We are the Dead. Short days ago
We lived, felt dawn, saw sunset glow,
Loved and were loved, and now we lie
In Flanders fields.

Take up our quarrel with the foe:
To you from failing hands we throw
The torch; be yours to hold it high.
If ye break faith with us who die
We shall not sleep, though poppies grow
In Flanders fields.

John McCrae

Zo werd het gedicht in de UK en de Verenigde Staten het herkenningsteken van opoffering en strijd voor de vrede. De klaproos groeide uit tot het wereldwijde symbool van alle gesneuvelden. Tegenwoordig zie je op bijeenkomsten rond Allerheiligen nog steeds de Engelsen met een ' red poppy' in hun knoopsgat.

Dat klaprozen niet alleen rood zijn bewijst de onderstaande en tevens laatste foto

Leuk om dit artikel te lezen? Laat het even weten.